پروتزها دستگاه‌های جایگزین خارجی هستند که برای جبران از دست رفتن یا ناهنجاری یک اندام یا بخش از بدن طراحی شده‌اند. آنها می‌توانند برای اهداف مختلفی از جمله بازیابی عملکرد، بهبود ظاهر و افزایش کیفیت زندگی استفاده شوند.
جراحی مفصل لگن
جراحی تعویض مفصل لگن، روشی است که در آن مفصل لگن آسیب‌دیده یا فرسوده با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌شود. این جراحی می‌تواند به تسکین درد و ناتوانی ناشی از آرتروز یا سایر آسیب‌های مفصل لگن کمک کند. قبل از اینکه به سوال پروتز لگن چیست بپردازیم، ابتدا مراحل تعویض مفصل لگن را بررسی می‌کنیم:
مراحل جراحی تعویض مفصل لگن:
- بیهوشی: بیمار به طور کامل بیهوش می‌شود یا بی‌حسی نخاعی دریافت می‌کند.
- ایجاد برش: جراح یک برش در پهلو یا کشاله ران ایجاد می‌کند.
- دسترسی به مفصل: عضلات و بافت‌ها کنار زده می‌شوند تا جراح به مفصل لگن دسترسی پیدا کند.
- برداشتن مفصل آسیب‌دیده: جراح سر ران (توپ) و حفره لگن (سوکت) آسیب‌دیده را از استخوان جدا می‌کند.
- آماده سازی استخوان: جراح استخوان ران و لگن را برای جایگذاری پروتز آماده می‌کند.
- قرار دادن پروتز: جراح سوکت پروتز را در حفره لگن و ساقه پروتز را در استخوان ران قرار می‌دهد.
- ثابت کردن پروتز: پروتز با استفاده از سیمان استخوان یا فیکسچرهای مکانیکی در جای خود ثابت می‌شود.
- بخیه زدن: جراح برش را بخیه می‌زند.
جراحی تعویض مفصل لگن می‌تواند یک روش درمانی موثر برای افراد مبتلا به درد و ناتوانی ناشی از آرتروز یا سایر آسیب‌های مفصل لگن باشد. با این حال، قبل از انجام این جراحی، مهم است که با پزشک خود در مورد مزایا و معایب آن و همچنین خطرات احتمالی آن صحبت کنید.
tel:02188950523
پروتز لگن چیست؟
در جواب به سوال پروتز لگن چیست باید گفت که پروتز لگن یکی از انواع پروتز اندام تحتانی است. این نوع پروتز، دستگاهی است که برای جایگزینی مفصل لگن آسیب‌دیده یا فرسوده استفاده می‌شود. مفصل لگن به توپ استخوان ران (سر ران) و حفره لگن (استخوان لگن) اشاره دارد.
پروتز لگن از دو جزء اصلی تشکیل شده است:
- سوکت: سوکت در حفره لگن قرار می‌گیرد و از جنس تیتانیوم، فولاد ضد زنگ یا سرامیک ساخته می‌شود.
- توپ: توپ در سر ران قرار می‌گیرد و از جنس تیتانیوم، کروم کبالت یا سرامیک ساخته می‌شود.
توپ و سوکت به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به آرامی در کنار هم بلغزند و به فرد اجازه دهند تا مفصل لگن را حرکت دهد.
جراحی تعویض مفصل لگن یک روش رایج است که می تواند درد و ناتوانی ناشی از آرتروز یا سایر آسیب های مفصل لگن را تسکین دهد. این عمل معمولاً در افراد بالای ۶۰ سال انجام می شود، اما می تواند در افراد جوان تر نیز انجام شود.
اگر در نظر دارید تحت عمل جراحی تعویض مفصل لگن قرار بگیرید، مهم است که در مورد این روش با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا برای شما مناسب است یا خیر.
حال که پاسخ پروتز لگن چیست را می‌دانیم، بهتر است با فرایند ساخت آن نیز آشنا شویم.
فرایند ساخت پروتز لگن
پروتز لگن جایگزینی برای افرادی که قادر به استفاده از اندام خود نیستند، تولید می‌شود. فرایند ساخت این پروتز از مراحل مختلفی از جمله طراحی، ساخت و تنظیم تشکیل می‌شود. در ابتدا، با توجه به نیاز و اندازه‌های فرد مورد نظر، یک مدل اولیه از پروتز طراحی می‌شود. سپس با استفاده از موادی مانند پلاستیک‌های مختلف، قالب پروتز ساخته می‌شود. در مراحل بعدی، پروتز با استفاده از تکنیک‌های خاصی، مانند قطع و دوخت، به اندازه و شکل مناسب برای استفاده فرد تنظیم می‌شود. در نهایت، پروتز لگن آماده بهره‌برداری است و می‌تواند به طور موثر به فرد کمک کند تا به کمک آن نیازهای روزمره خود را برآورده سازد.
در چه مواردی استفاده از پروتز لگن ضروری است؟
استفاده از پروتز لگن در موارد زیر ضروری است:
- آرتروز شدید لگن: آرتروز وضعیتی است که غضروف مفصل را از بین می برد و باعث درد، سفتی و محدودیت حرکتی می شود. آرتروز لگن شایع ترین نوع آرتروز است و می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. اگر آرتروز لگن شما شدید باشد و به درمان های غیر جراحی مانند داروها، فیزیوتراپی و تزریق استروئید پاسخ ندهد، ممکن است کاندیدای جراحی تعویض مفصل لگن باشید.
- آسیب به مفصل لگن: آسیب به مفصل لگن می تواند ناشی از شکستگی، دررفتگی یا سایر جراحات باشد. اگر آسیب به مفصل لگن شدید باشد و با درمان های غیر جراحی قابل ترمیم نباشد، ممکن است نیاز به پروتز لگن داشته باشید.
- نکروز استخوان لگن: نکروز استخوان وضعیتی است که در آن به دلیل کمبود جریان خون، بخشی از استخوان لگن می میرد. این می تواند باعث درد و فروپاشی مفصل شود. اگر نکروز استخوان لگن دارید که به درمان های غیر جراحی پاسخ ندهد، ممکن است کاندیدای جراحی تعویض مفصل لگن باشید.
- تومورهای مفصل لگن: تومورهای مفصل لگن می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. اگر تومور در مفصل لگن دارید، ممکن است برای برداشتن تومور و جایگزینی مفصل با پروتز نیاز به جراحی داشته باشید.
- درد و ناتوانی شدید: اگر درد و ناتوانی ناشی از مشکلات مفصل لگن شدید باشد و به فعالیت های روزانه شما تداخل داشته باشد، حتی اگر به درمان های غیر جراحی پاسخ دهد، ممکن است کاندیدای جراحی تعویض مفصل لگن باشید.
- تصمیم گیری برای جراحی تعویض مفصل لگن:تصمیم گیری برای جراحی تعویض مفصل لگن یک تصمیم شخصی است که باید با در نظر گرفتن تمام گزینه های خود و صحبت با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش انجام دهید.
اگر در حال بررسی جراحی تعویض مفصل لگن هستید، مهم است که سوالات خود را از پزشک خود بپرسید و اطمینان حاصل کنید که تمام اطلاعات لازم را برای تصمیم گیری آگاهانه دارید.
اجزای پروتز لگن
اجزای پروتز لگن چیست؟ پروتز لگن از دو جزء اصلی تشکیل شده است:
سوکت
در حفره لگن قرار می‌گیرد.وظیفه آن ایجاد بستری برای سر ران (توپ) پروتز است و از جنس‌های مختلفی مانند تیتانیوم، فولاد ضد زنگ یا سرامیک ساخته می‌شود.
سطوح داخلی سوکت با جنس‌های مختلفی مانند پلی اتیلن، سرامیک یا فلز پوشیده می‌شود تا اصطکاک را کاهش دهد و حرکت روان مفصل را تسهیل کند.
سوکت‌ها در اشکال و اندازه‌های مختلفی موجود هستند تا به طور دقیق با آناتومی لگن هر فرد مطابقت داشته باشند.
توپ
در سر ران قرار می‌گیرد. وظیفه آن اتصال به سوکت و ایجاد حرکت در مفصل لگن است. از جنس‌های مختلفی مانند تیتانیوم، کروم کبالت یا سرامیک ساخته می‌شود.
سر توپ می‌تواند صاف یا سرامیکی باشد و توپ‌ها در اندازه‌های مختلفی موجود هستند تا به طور دقیق با حفره استخوان ران هر فرد مطابقت داشته باشند.
سایر اجزای قابل توجه عبارتند از:
- ساقه: میله ای است که از سوکت به داخل استخوان ران امتداد می یابد و به تثبیت پروتز در جای خود کمک می کند. ساقه ها از جنس تیتانیوم یا فولاد ضد زنگ ساخته می شوند و می توانند با سیمان استخوان یا بدون سیمان در استخوان ران ثابت شوند.
- درپوش: درپوش یا liner، یک لایه پلاستیکی یا سرامیکی است که روی ساقه قرار می گیرد و با سطوح داخلی سوکت تماس پیدا می کند. درپوش به کاهش اصطکاک و سایش بین سوکت و توپ کمک می کند.
- اسپاسر: در برخی موارد، از اسپاسر بین ساقه و استخوان ران استفاده می شود تا به حفظ طول و ثبات مفصل لگن کمک کند. اسپاسرها از جنس های مختلفی مانند تیتانیوم، فولاد ضد زنگ یا پلی اتیلن ساخته می شوند.
چند نکته مهم درمورد پروتز لگن:
- اجزای پروتز لگن ممکن است بسته به نوع پروتز، جنس مواد و نیازهای فردی بیمار متفاوت باشند.
- جراحان ارتوپد از تخصص خود برای انتخاب مناسب ترین نوع و اجزای پروتز لگن برای هر بیمار استفاده می کنند.
انواع پروتز لگن
پروتزهای لگن بر اساس نوع سر و سوکت، جنس مواد و نحوه تثبیت در استخوان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
دسته بندی بر اساس نوع سر و سوکت
پروتزهای لگن بر اساس نوع سر و سوکت به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- پروتزهای سرامیکی-سرامیکی: این نوع پروتزها از نظر سایش و پارگی بسیار مقاوم هستند و می‌توانند برای سال‌های طولانی دوام بیاورند. با این حال، به دلیل سختی بالا، خطر شکستگی جزئی سوکت وجود دارد.
- پروتزهای فلزی-پلاستیکی: این نوع پروتزها رایج‌ترین نوع پروتز لگن هستند. توپ پروتز از جنس فلز (معمولاً کروم کبالت یا تیتانیوم) و سوکت آن از جنس پلاستیک (پلی اتیلن) است. این نوع پروتزها به دلیل سادگی و مقرون به صرفه بودن محبوب هستند، اما طول عمر کمتری نسبت به پروتزهای سرامیکی-سرامیکی دارند و ممکن است در نهایت نیاز به تعویض داشته باشند.
- پروتزهای هیبریدی: این نوع پروتزها از ترکیبی از مواد مختلف ساخته می‌شوند، به عنوان مثال توپ از جنس فلز و سوکت از جنس سرامیک. پروتزهای هیبریدی مزایای هر دو نوع پروتز سرامیکی-سرامیکی و فلزی-پلاستیکی را ارائه می‌دهند، اما ممکن است گران‌تر باشند.
بر اساس جنس مواد
دسته‌بندی پروتزهای لگن بر اساس جنس مواد به صورت زیر است:
- پروتزهای تیتانیومی: تیتانیوم یک فلز سبک و قوی است که با بدن سازگار است و خطر واکنش آلرژیک را کاهش می‌دهد. پروتزهای تیتانیوم اغلب برای افراد جوان‌تر یا فعال‌تر استفاده می‌شوند.
- پروتزهای فولادی ضد زنگ: فولاد ضد زنگ قوی و بادوام است و می‌تواند برای افراد سنگین‌تر یا فعال‌تر مناسب باشد. با این حال، به دلیل خطر واکنش آلرژیک، به اندازه تیتانیوم محبوب نیست.
- پروتزهای سرامیکی: سرامیک یک ماده سخت و صاف است که می‌تواند اصطکاک و سایش را کاهش دهد. پروتزهای سرامیکی معمولاً برای افرادی که به دنبال طول عمر طولانی هستند استفاده می‌شوند.
- پروتزهای پلی اتیلنی: پلی اتیلن یک ماده پلاستیکی نرم و انعطاف‌پذیر است که می‌تواند حرکت روان مفصل را تسهیل کند. پروتزهای پلی اتیلنی اغلب در ترکیب با توپ فلزی برای ایجاد پروتزهای فلزی-پلاستیکی استفاده می‌شوند.
بر اساس نحوه تثبیت در استخوان
پروتزهای لگن بر اساس نحوه تثبیت در استخوان دو نوع هستند:
- پروتزهای سیمانی: در این نوع پروتز، از سیمان استخوان برای تثبیت پروتز در استخوان استفاده می‌شود. سیمان استخوان یک ماده چسبنده است که به سفت شدن پروتز در جای خود کمک می‌کند.
- پروتزهای بدون سیمان: در این نوع پروتز، از سیمان استخوان استفاده نمی‌شود و پروتز به طور طبیعی در استخوان رشد می‌کند. پروتزهای بدون سیمان معمولاً برای افراد جوان‌تر یا سالم‌تر استفاده می‌شوند که استخوان‌های قوی‌تری دارند.
انتخاب نوع پروتز لگن به عوامل مختلفی از جمله: سن و سطح فعالیت بیمار، وضعیت سلامت کلی بیمار، آناتومی لگن بیمار، کیفیت استخوان بیمار و ترجیحات بیمار بستگی دارد.
قیمت و نحوه خرید پروتز لگن مناسب
قیمت پروتز لگن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع پروتز:
- نوع سر و سوکت: پروتزهای سرامیکی-سرامیکی به دلیل پیچیدگی ساخت و مواد گران‌تر، معمولاً گران‌تر از پروتزهای فلزی-پلاستیکی هستند.
- جنس مواد: پروتزهای تیتانیومی به دلیل استحکام و سازگاری با بدن، معمولاً گران‌تر از پروتزهای فولادی ضد زنگ هستند. پروتزهای سرامیکی نیز به دلیل سختی و صافی، می‌توانند گران‌تر باشند.
- نحوه تثبیت: پروتزهای بدون سیمان به دلیل تکنیک پیچیده‌تر جراحی، ممکن است کمی گران‌تر از پروتزهای سیمانی باشند.
- کشور سازنده:
پروتزهای لگن ساخت کشورهای اروپایی و آمریکایی به طور کلی گران‌تر از پروتزهای ساخت کشورهای آسیایی هستند.
- برند:
برندهای مختلف پروتز لگن، قیمت‌های متفاوتی دارند. برندهای معتبر و شناخته‌شده، معمولاً قیمت‌های بالاتری دارند.
- هزینه‌های جانبی:
هزینه‌های جانبی مانند هزینه جراحی، بستری در بیمارستان، فیزیوتراپی و داروها نیز می‌توانند بر قیمت کلی پروتز لگن تاثیر بگذارند.
در ایران، قیمت پروتز لگن با توجه به عوامل ذکر شده، می‌تواند از حدود ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان متغیر باشد.
خرید پروتز لگن باید حتماً تحت نظر و با تجویز پزشک متخصص ارتوپد انجام شود. پزشک با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند سن، جنس، سطح فعالیت، وضعیت سلامت کلی بیمار و آناتومی لگن، مناسب‌ترین نوع پروتز را برای بیمار انتخاب می‌کند.
مراحل کلی خرید پروتز لگن به شرح زیر است:
- معاینه توسط پزشک متخصص ارتوپد: در این مرحله، پزشک وضعیت لگن بیمار را بررسی کرده و با انجام معاینات فیزیکی و تصویربرداری (مانند رادیوگرافی و MRI) اطلاعات لازم را برای انتخاب پروتز مناسب جمع‌آوری می‌کند.
- انتخاب نوع پروتز: پزشک با توجه به اطلاعات جمع‌آوری شده، مناسب‌ترین نوع پروتز را برای بیمار انتخاب می‌کند.
- تجویز پروتز: پزشک نوع و مدل پروتز مورد نیاز را به بیمار تجویز می‌کند.
- خرید پروتز: بیمار می‌تواند پروتز تجویز شده را از طریق مراکز معتبر و مجاز به فروش تجهیزات پزشکی تهیه کند.