آرتروز یا استئوآرتریت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که بسیاری از افراد را در سنین مختلف به‌ویژه در سنین بالاتر تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با تخریب تدریجی غضروف مفصلی و در نتیجه ایجاد درد، سفتی و کاهش عملکرد مفاصل همراه است. درمان قطعی آرتروز چیست؟ این سوالی است که بسیاری از مبتلایان به این بیماری به دنبال پاسخی برای آن هستند. با توجه به افزایش شیوع این بیماری و تاثیرات منفی آن بر کیفیت زندگی، شناخت علائم، علل، انواع و روش‌های پیشگیری و درمان آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی این موارد خواهیم پرداخت و همچنین به سوالات متداول در مورد نشانه آرتروز زانو چیست و داروی آرتروز چیست پاسخ خواهیم داد.
آرتروز یا فرسایش مفصل چیست؟
آرتروز یا فرسایش مفصل، یک بیماری مزمن مفصلی است که با تخریب غضروف مفاصل همراه است. غضروف یک بافت صاف و لغزنده است که سطح مفاصل را پوشانده و حرکت آنها را آسان می‌کند. با تخریب این بافت، استخوان‌ها به طور مستقیم با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند که منجر به درد و سفتی مفصل می‌شود.
- نشانه‌های آرتروز: درد مفاصل، سفتی و کاهش انعطاف‌پذیری مفاصل، تورم و التهاب، صدای تق‌تق یا ساییدگی در مفاصل.
- علل آرتروز: شامل افزایش سن، آسیب‌های مفصلی، عوامل ژنتیکی، چاقی و فشارهای مکرر بر مفاصل میباشد.
چند نوع آرتروز داریم؟
آرتروز انواع مختلفی دارد که هر کدام با علائم و علل خاص خود شناخته می‌شوند. دو نوع اصلی آرتروز عبارتند از آرتروز اولیه و آرتروز ثانویه.
- آرتروز اولیه: این نوع از آرتروز به طور طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهد و عمدتاً به دلیل تخریب تدریجی غضروف مفاصل است.
- آرتروز ثانویه: این نوع از آرتروز به دلیل عوامل خارجی مانند آسیب‌های مفصلی، بیماری‌های التهابی مثل روماتیسم مفصلی، یا عوامل متابولیکی مانند دیابت ایجاد می‌شود.
نشانه های آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین انواع آرتروز است که بسیاری از افراد به خصوص در سنین بالا با آن مواجه می‌شوند. نشانه‌های آرتروز زانو به طور معمول به صورت تدریجی ظاهر می‌شوند و به مرور زمان شدت می‌یابند. این نشانه‌ها شامل درد مزمن در ناحیه زانو است که ممکن است در ابتدا تنها در هنگام فعالیت‌های فیزیکی مانند پیاده‌روی، بالا رفتن از پله‌ها یا ایستادن طولانی‌مدت احساس شود. با پیشرفت بیماری، درد ممکن است حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.
دیگر نشانه‌های آرتروز زانو عبارتند از سفتی و خشکی زانو، به ویژه در صبح‌ها یا بعد از نشستن طولانی‌مدت. افراد مبتلا به آرتروز زانو ممکن است دچار کاهش دامنه حرکتی شوند، به طوری که خم و راست کردن زانو برای آنها دشوارتر می‌شود. تورم و التهاب در اطراف زانو نیز از نشانه‌های رایج این بیماری است، که به طور معمول به دلیل تجمع مایعات در مفصل رخ می‌دهد.
یکی دیگر از علائم آرتروز زانو، احساس گرما در ناحیه زانو و قرمزی پوست اطراف آن است. برخی از افراد ممکن است صدای تق‌تق یا ساییدگی را هنگام حرکت دادن زانو بشنوند که نشان‌دهنده تخریب غضروف و تماس مستقیم استخوان‌ها با یکدیگر است. علاوه بر این، ضعف و تحلیل رفتن عضلات اطراف زانو نیز ممکن است رخ دهد، که می‌تواند به ناپایداری و احساس لرزش زانو منجر شود.
در مراحل پیشرفته‌تر آرتروز زانو، ممکن است تغییر شکل زانو و حتی انحراف آن به سمت داخل یا خارج مشاهده شود. این تغییرات می‌توانند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کنند. تشخیص به موقع و مدیریت مناسب علائم می‌تواند به کاهش درد و حفظ عملکرد زانو کمک کند. درمان‌های موجود شامل داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی و در موارد شدیدتر، جراحی تعویض مفصل زانو میباشد.
مراحل ایجاد آرتروز کدام است؟
آرتروز به صورت تدریجی و در چند مرحله ایجاد می‌شود. این مراحل شامل شروع، پیشرفت و مراحل پایانی میباشد.
- مرحله شروع: در این مرحله، تخریب غضروف مفاصل به آرامی آغاز می‌شود و ممکن است فرد تنها گاه به گاه درد و سفتی خفیفی در مفاصل خود احساس کند.
- مرحله پیشرفت: با گذشت زمان، تخریب غضروف شدت می‌یابد و درد و سفتی مفاصل افزایش پیدا می‌کند. در این مرحله، ممکن است تورم و التهاب مفاصل نیز مشاهده شود.
- مرحله پایانی: در این مرحله، غضروف مفاصل تقریباً به طور کامل تخریب شده و استخوان‌ها به طور مستقیم با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. درد شدید، کاهش شدید عملکرد مفاصل و تغییر شکل مفاصل از جمله علائم این مرحله هستند.
راه های پیشگیری از آرتروز
پیشگیری از آرتروز به مراتب بهتر از درمان آن است. با رعایت چند نکته ساده می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد یا روند پیشرفت آن را کندتر نمود.
کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار بر روی مفاصل، به ویژه مفاصل زانو و لگن را کاهش دهد همچنین، ورزش‌های منظم و مناسب مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌توانند به تقویت عضلات اطراف مفاصل و افزایش انعطاف‌پذیری آنها کمک کنند.
مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا-۳ می‌تواند به سلامت مفاصل کمک کند و پیشگیری از آسیب‌های ورزشی و حوادث می‌تواند از تخریب مفاصل جلوگیری کند.
قطعی ترین روش درمان آرتروز
درمان آرتروز به منظور کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل انجام می‌شود، اما درمان قطعی آرتروز چیست؟ آیا واقعاً درمانی قطعی وجود دارد؟
قطعی‌ترین روش درمان آرتروز هنوز به طور کامل مشخص نشده است، زیرا آرتروز یک بیماری مزمن و پیشرونده است که درمان آن به طور کامل و برای همیشه امکان‌پذیر نیست. با این حال، روش‌های مختلفی برای مدیریت و کاهش علائم آن وجود دارد که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. یکی از موثرترین روش‌های درمانی در موارد شدید آرتروز، جراحی تعویض مفصل است. این جراحی شامل جایگزینی مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی می‌شود که به طور معمول از فلز، پلاستیک یا سرامیک ساخته شده است. تعویض مفصل می‌تواند به طور چشمگیری درد را کاهش داده و عملکرد مفصل را بهبود بخشد، به طوری که بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود با کمترین محدودیت بازگردد.
پیش از انجام جراحی، پزشکان به طور معمول روش‌های غیرجراحی را امتحان می‌کنند. این روش‌ها شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفاصل و بهبود دامنه حرکتی، و تزریقات داخل مفصلی مانند هیالورونیک اسید یا کورتیکواستروئیدها برای کاهش درد و التهاب میباشد. همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند کاهش وزن، تغذیه مناسب و تمرینات ورزشی منظم می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند.
به طور کلی، تصمیم‌گیری در مورد روش درمانی مناسب باید با مشورت پزشک متخصص و با توجه به شدت بیماری، وضعیت کلی بیمار و نیازهای خاص او انجام شود. درمان قطعی آرتروز به معنای بازگشت کامل به حالت اولیه مفصل نیست، بلکه هدف اصلی کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل و ارتقای کیفیت زندگی بیمار است.
سوالات متداول
- نشانه آرتروز زانو چیست؟: درد و سفتی در زانو، تورم و التهاب، کاهش انعطاف‌پذیری زانو و صدای تق‌تق هنگام حرکت.
- درمان آرتروز چیست؟: درمان‌های مختلفی از جمله داروها، فیزیوتراپی، تزریقات و در موارد شدید، جراحی.
- داروی آرتروز چیست؟: داروهای ضد التهاب، مسکن‌ها، کورتیکواستروئیدها و داروهای تقویت‌کننده غضروف.
- چگونه می‌توان از آرتروز پیشگیری کرد؟: حفظ وزن مناسب، انجام تمرینات ورزشی منظم، تغذیه سالم و اجتناب از آسیب‌های مفصلی.