آرتروز مفاصل چیست؟ آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که باعث التهاب، درد و کاهش عملکرد مفاصل می‌شود. این بیماری عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد اما می‌تواند در سنین جوانی نیز شروع شود. آرتروز می‌تواند هر مفصلی را تحت تاثیر قرار دهد اما برخی از مفاصل بیشتر در معرض این بیماری هستند. این بیماری می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و انجام فعالیت‌های روزمره را برای او دشوار کند. هدف از این مقاله بررسی کامل آرتروز و انواع آن مانند آرتروز زانو، لگن و دست، علل ابتلا به این بیماری و پاسخ به سوالات متداول درباره آن است.
آرتروز چیست؟
آرتروز مفصلی چیست؟ آرتروز یک بیماری مزمن است که در آن غضروف مفاصل به تدریج تخریب می‌شود. غضروف ماده‌ای لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را در مفاصل پوشانده و به حرکت روان مفاصل کمک می‌کند. با تخریب غضروف، استخوان‌ها به طور مستقیم با هم تماس پیدا کرده و باعث درد و سفتی می‌شوند. علائم آرتروز می‌تواند شامل درد، سفتی، کاهش دامنه حرکتی و تورم باشد. این علائم به طور معمول به تدریج و در طول زمان بدتر می‌شوند.
عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. از جمله این عوامل می‌توان به سن، جنسیت (زنان بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند)، وزن بدن (چاقی فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کند)، آسیب‌های مفصلی قبلی، ژنتیک و برخی بیماری‌های متابولیک اشاره کرد. برای تشخیص آرتروز، پزشک ممکن است از روش‌های مختلفی مانند معاینه فیزیکی، تصویربرداری (مانند رادیوگرافی) و آزمایش‌های خونی استفاده کند.
آرتروز زانو
آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین انواع آرتروز مفصلی است. زانو به دلیل تحمل وزن بدن و انجام حرکات مکرر، بیشتر در معرض آسیب و تخریب غضروف قرار دارد. آرتروز زانو می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها و حتی نشستن و برخاستن را دشوار کند.
علائم آرتروز زانو شامل درد در زانو (خصوصاً هنگام حرکت)، سفتی زانو، کاهش دامنه حرکتی و تورم است. این علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشند و تنها پس از فعالیت‌های فیزیکی ظاهر شوند، اما با پیشرفت بیماری به طور مداوم و شدیدتر احساس می‌شوند.
راه‌های مختلفی برای مدیریت و درمان آرتروز زانو وجود دارد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- ورزش و فیزیوتراپی: انجام تمرینات تقویتی و کششی می‌تواند به بهبود حرکت و کاهش درد کمک کند.
- کاهش وزن: کاهش وزن می‌تواند فشار روی زانوها را کاهش دهد و به بهبود علائم کمک کند.
آرتروز لگن
آرتروز لگن یکی دیگر از انواع شایع آرتروز مفصلی است که می‌تواند باعث درد و سفتی در ناحیه لگن و کاهش حرکت این مفصل شود. این نوع آرتروز به طور معمول در افراد مسن‌تر رخ می‌دهد اما می‌تواند در هر سنی بروز کند. آرتروز لگن می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن و برخاستن را مشکل کند و به شدت کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
علائم آرتروز لگن شامل درد در ناحیه لگن (خصوصاً هنگام حرکت)، سفتی و کاهش دامنه حرکتی است. این علائم ممکن است به تدریج و در طول زمان بدتر شوند.
راه‌های مختلفی برای مدیریت و درمان آرتروز لگن وجود دارد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- کاهش وزن: کاهش فشار وارده بر مفصل لگن برای کم کردن درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری.
- فیزیوتراپی و کاردرمانی: تقویت عضلات اطراف لگن، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود دامنه حرکتی.
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهای خوراکی یا موضعی برای کاهش درد و التهاب مفصل.
- تغییر فعالیت‌های روزمره: جایگزین کردن فعالیت‌های پُرفشار (مانند دویدن) با فعالیت‌های کم‌فشار (مانند شنا).
- تزریق‌ها: تزریق‌های کورتیزون و هیالورونیک اسید می‌توانند موقتاً علائم را تسکین دهند.
- استفاده از وسایل کمکی: استفاده از عصا یا واکر برای برداشتن بخشی از وزن از روی مفصل درگیر.
- ورزش‌های ملایم و کم‌برخورد: انجام تمریناتی مانند شنا یا دوچرخه‌سواری برای حفظ قدرت و تحرک مفصل.
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد: کمک به شل شدن عضلات یا کاهش التهاب و تسکین موضعی درد.
- جراحی: در موارد شدید، جراحی تعویض لگن ممکن است ضروری باشد.
- داروهای مسکن: مصرف داروهایی مانند استامینوفن برای کنترل و تسکین درد ملایم تا متوسط.
- طب سوزنی یا ماساژ: استفاده از درمان‌های مکمل برای مدیریت درد و بهبود کیفیت زندگی.
- جراحی استئوتومی: یک روش جراحی که در آن استخوان بریده و مجدداً برای تراز بهتر مفصل اصلاح می‌شود (کمتر رایج).
آرتروز دست
آرتروز دست یکی از انواع کمتر شایع آرتروز مفصلی است که می‌تواند باعث درد و سفتی در مفاصل دست‌ها و کاهش حرکت این مفاصل شود. این نوع آرتروز به طور معمول در افراد مسن‌تر رخ می‌دهد اما می‌تواند در هر سنی بروز کند. آرتروز دست می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره مانند نوشتن، بستن دکمه‌ها و گرفتن اشیا را مشکل کند و به شدت کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
علائم آرتروز دست شامل درد در مفاصل دست (خصوصاً هنگام حرکت)، سفتی و کاهش دامنه حرکتی است. این علائم ممکن است به تدریج و در طول زمان بدتر شوند.
راه‌های مختلفی برای مدیریت و درمان آرتروز دست وجود دارد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- داروها: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- استفاده از ارتز اسپیلمن: استفاده از اسپیلمن‌ها می‌تواند به کاهش فشار روی مفاصل و بهبود علائم کمک کند. شما میتوانید از طریق کلینیک ارتوپدی فنی رجبی راد اقدام به خرید این اسپیلمن‌ها کنید.
- داروها: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- انجام تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی (کاردرمانی): انجام تمرینات و فیزیوتراپی می‌تواند با تقویت عضلات اطراف مفصل، به حفظ دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کند.
استفاده از آتل یا بریس برای حمایت از مفصل: استفاده از آتل یا بریس می‌تواند با محدود کردن حرکت‌های دردناک، به کاهش فشار روی مفاصل و بهبود علائم کمک کند. شما میتوانید این بریس‌ها را از کلینیک ارتوپدی فنی رجبی راد تهیه کنید.
- گرما و سرمادرمانی (کمپرس گرم و یخ): استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به شل شدن عضلات و کاهش سفتی مفاصل کمک کند، در حالی که کمپرس سرد برای کاهش تورم و درد موثر است.
- تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل: تزریق مستقیم کورتیکواستروئیدها به داخل مفصل می‌تواند برای تسکین موقت و قوی درد و التهاب شدید مورد استفاده قرار گیرد.
- جراحی (مثل تعویض مفصل یا خشک کردن مفصل): در مواردی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند یا تخریب مفصل شدید باشد، روش‌های جراحی مانند تعویض مفصل یا خشک کردن مفصل (جوش دادن) توصیه می‌شوند.
- تزریق مکمل ویسکوز یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): این تزریقات به منظور بهبود وضعیت مایع مفصلی (ویسکوز) یا تحریک روند ترمیم بافتی (PRP) در داخل مفصل انجام می‌شوند تا درد کاهش یابد.
علائم و نشانه‌های آرتروز
آرتروز، که به عنوان استئوآرتریت نیز شناخته می‌شود، یک بیماری مفصلی است که با تخریب غضروف مفاصل همراه است و به طور معمول در افراد مسن‌تر شایع‌تر است. علائم و نشانه‌های آرتروز شامل درد مفاصل، سفتی و خشکی مفاصل، به خصوص در صبح یا بعد از مدت طولانی عدم فعالیت، کاهش انعطاف‌پذیری مفاصل، تورم و التهاب در ناحیه مفاصل، و احساس گرما در مفصل آسیب‌دیده می‌باشد. افراد مبتلا ممکن است صدای تق‌تق یا ساییدگی را هنگام حرکت مفاصل احساس کنند. همچنین، با پیشرفت بیماری، ممکن است تغییر شکل مفاصل و کاهش عملکرد آنها نیز مشاهده شود. این علائم می‌توانند به طور متناوب یا پیوسته بروز کنند و شدت آنها بسته به میزان فعالیت و فشار وارد بر مفصل متغیر باشد. درمان‌های موجود عمدتاً به منظور کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل متمرکز هستند و شامل داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی خاص، و در موارد شدیدتر، جراحی می‌باشند.
علت ابتلا به آرتروز
علت ابتلا به آرتروز مفصلی چیست؟ عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا می‌شوند.
- وزن بدن: چاقی فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.
- آسیب‌های مفصلی قبلی: آسیب‌های مفصلی مانند شکستگی‌ها و آسیب‌های رباطی می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- ژنتیک: برخی افراد به دلیل وجود ژن‌های خاصی بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.
- بیماری‌های متابولیک: برخی بیماری‌های متابولیک مانند دیابت و نقرس می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
سوالات متداول
- آرتروز مفصلی چیست و آیا قابل درمان است؟ آرتروز یک بیماری مزمن است و درمان قطعی ندارد. با این حال، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به مدیریت و کاهش علائم این بیماری کمک کند. این روش‌ها شامل تغییرات در سبک زندگی، داروها، فیزیوتراپی و در موارد شدید، جراحی است.
- آیا ورزش می‌تواند به بهبود آرتروز کمک کند؟ بله، انجام تمرینات تقویتی و کششی می‌تواند به بهبود حرکت مفاصل و کاهش درد کمک کند. ورزش منظم می‌تواند به تقویت عضلات اطراف مفاصل و کاهش فشار روی آنها کمک کند.
- آیا رژیم غذایی می‌تواند بر آرتروز تأثیر بگذارد؟ بله، رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود علائم آرتروز کمک کند. مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، امگا-۳ و ویتامین‌های مختلف می‌تواند مفید باشد.
