شاید برای شما هم سوال باشد که پروتز شانه چیست؟ در جواب باید بگوییم عمل پروتز شانه یا تعویض مفصل شانه یکی از روش‌های جراحی پیشرفته است که به‌منظور بهبود عملکرد شانه و کاهش درد ناشی از آسیب‌ها، آرتروز یا مشکلات دیگر استفاده می‌شود. اما پروتز شانه چیست؟ پروتز شانه یک وسیله پزشکی است که برای جایگزینی یا تقویت مفصل شانه آسیب‌دیده یا دچار آرتروز استفاده می‌شود. این پروتزها به طور معمول از مواد فلزی و پلاستیکی ساخته می‌شوند و به‌منظور بازیابی حرکت طبیعی و کاهش درد در بیمارانی که دچار آسیب‌های شدید شانه هستند، طراحی شده‌اند. پروتز شانه می‌تواند بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی بیمارانی که با درد مزمن و محدودیت حرکت مواجه هستند، ایجاد کند. در ادامه، به توضیح کامل پروتز شانه، نحوه تشخیص نیاز به آن، روند جراحی و عوارض احتمالی آن می‌پردازیم.
پروتز شانه چیست ( تعویض مفصل شانه)
پروتز شانه یا تعویض مفصل شانه یک روش جراحی است که در آن بخش‌های آسیب‌دیده مفصل شانه با اجزای مصنوعی جایگزین می‌شوند. این پروتزها به طور معمول از فلزاتی مانند تیتانیوم و پلاستیک‌های باکیفیت بالا ساخته می‌شوند تا بتوانند عملکرد طبیعی شانه را شبیه‌سازی کنند. پروتز شانه به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: پروتز کامل و پروتز نیمه. در پروتز کامل، هم قسمت کروی و هم حفره مفصل تعویض می‌شوند، درحالی‌که در پروتز نیمه، فقط یکی از این قسمت‌ها جایگزین می‌شود.
تعویض مفصل شانه به طور معمول برای بیمارانی که به دلیل آرتروز شدید، آسیب‌دیدگی‌های تروماتیک، یا بیماری‌های مزمن مانند روماتیسم مفصلی دچار درد و محدودیت حرکت شده‌اند، تجویز می‌شود. هدف از این جراحی، کاهش درد، بهبود حرکت و افزایش کیفیت زندگی بیمار است.
چگونه تشخیص دهیم که به پروتز شانه نیازمند هستیم؟
تشخیص اینکه علائم نیاز به پروتز شانه چیست و چه زمانی به آن احتیاج داریم، برای افرادی که دانش لازم را ندارند، امکان‌پذیر نیست. تشخیص این نیاز توسط پزشک متخصص ارتوپدی انجام می‌شود و به طور معمول شامل مراحل زیر است:
- مشاوره و بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک با بیمار در مورد علائم و تاریخچه پزشکی او صحبت می‌کند. این شامل پرسش‌هایی در مورد میزان درد، مدت‌زمان درد، و تأثیر آن بر زندگی روزمره بیمار است.
- معاینه فیزیکی: پزشک شانه بیمار را معاینه می‌کند تا دامنه حرکت، قدرت عضلانی، و نشانه‌های التهاب یا آسیب‌دیدگی را بررسی کند.
- تصویربرداری: انجام تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI یا سی‌تی‌اسکن به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت استخوان‌ها و بافت‌های نرم شانه را به طور دقیق‌تر بررسی کند.
- ارزیابی درمان‌های قبلی: پزشک بررسی می‌کند که آیا بیمار از روش‌های درمانی غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهابی یا تزریقات مفصلی استفاده کرده و آیا این روش‌ها مؤثر بوده‌اند یا خیر.
- توصیه‌های تخصصی: اگر درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده باشند و علائم بیمار شدید و مداوم باشند، پزشک ممکن است جراحی تعویض مفصل شانه را به‌عنوان گزینه نهایی پیشنهاد دهد.
جراحی پروتز شانه چگونه انجام می‌شود؟
جراحی پروتز شانه فرایندی بسیار پیچیده و تخصصی است و مراحل مختلفی دارد. در ادامه به پاسخ سؤال مراحل جراحی پروتز شانه چیست؟ می‌پردازیم:
مراحل جراحی تعویض مفصل شانه عبارت‌اند از:
- آماده‌سازی بیمار: بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد. سپس، پزشک ناحیه شانه را ضدعفونی کرده و برشی در پوست ایجاد می‌کند.
- دسترسی به مفصل شانه: بافت‌های نرم اطراف مفصل، شامل عضلات و رباط‌ها، بادقت جدا می‌شوند تا به مفصل دسترسی پیدا شود.
- برداشتن قسمت‌های آسیب‌دیده: قسمت‌های آسیب‌دیده استخوان و غضروف برداشته می‌شوند. این کار به طور دقیق و با استفاده از ابزارهای تخصصی انجام می‌شود.
- نصب پروتز: اجزای مصنوعی پروتز شامل قسمت کروی و حفره مفصل در محل‌های موردنظر قرار داده می‌شوند. این اجزا به طور معمول با استفاده از سیمان استخوانی یا به‌صورت فشاری (press-fit) نصب می‌شوند.
- بازگرداندن بافت‌ها: بافت‌های نرم اطراف مفصل به‌جای خود بازگردانده شده و برش پوست با بخیه بسته می‌شود.
- بازیابی و توان‌بخشی: بیمار پس از جراحی نیاز به فیزیوتراپی و تمرینات توان‌بخشی دارد تا بهبودی کامل حاصل شود و بتواند به طور مؤثر از مفصل جدید استفاده کند.
عوارض پروتز شانه
همانند هر عمل جراحی دیگر، تعویض مفصل شانه نیز می‌تواند با عوارضی همراه باشد. اما عوارض جراحی پروتز شانه چیست؟ در ادامه به معرفی برخی از این عوارض پرداخته شده است:
- عفونت: یکی از عوارض شایع پس از جراحی‌ها، عفونت محل جراحی است که ممکن است نیاز به درمان‌های اضافی داشته باشد.
- شکست پروتز: در برخی موارد، اجزای پروتز ممکن است باگذشت زمان شل شوند یا شکسته شوند که نیاز به جراحی مجدد دارد.
- دررفتگی: دررفتگی مفصل جدید ممکن است به دلیل ضربه یا حرکات نادرست رخ دهد که نیاز به مراقبت فوری دارد.
- خونریزی: خونریزی بیش از حد در حین یا پس از جراحی می‌تواند رخ دهد و نیاز به مداخلات پزشکی دارد.
- آسیب عصبی یا عروقی: در برخی موارد، عروق یا اعصاب اطراف مفصل ممکن است در حین جراحی آسیب ببینند که می‌تواند مشکلاتی مانند بی‌حسی یا ضعف عضلانی ایجاد کند.
- سفتی و محدودیت حرکتی: برخی بیماران ممکن است پس از جراحی دچار سفتی و محدودیت حرکتی در شانه شوند که نیاز به تمرینات توان‌بخشی و فیزیوتراپی دارد.
به‌طورکلی، تعویض مفصل شانه به بهبود عملکرد شانه، کاهش دردهای مزمن شانه و درمان آسیب‌های آرتروز کمک می‌کند؛ اما ممکن است عوارضی را نیز به دنبال داشته باشد. برای کاهش این عوارض، انتخاب جراح باتجربه و پیروی دقیق از دستورات پس از جراحی بسیار مهم است. همچنین، بیمار باید در دوره نقاهت و توان‌بخشی به طور فعال شرکت کند تا بهبودی کامل و موفقیت‌آمیز حاصل شود.