موضوع صحبت امروز ما یک عمل جراحی رایج است که برای تسکین درد و افزایش تحرک در افرادی که آرتروز شدید زانو (از بین رفتن تدریجی غضروف و ساییده شدن استخوان ها روی هم) دارند انجام می‌شود. در این عمل، مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی ساخته شده از اجزای فلزی، پلاستیکی و سیمان مخصوص برای پر کردن فضا جایگزین می‌شود. در ابتدا طبیعی است که بعد از جراحی تعویض مفصل زانو احساس درد کنید. این درد ممکن است در چند روز اول شدید باشد و به تدریج در طول چند هفته کاهش می‌یابد. اما درد پس از تعویض مفصل زانو زمانی نگران کننده می‌شود که ادامه دار باشد.
درد بعد از عمل تعویض مفصل زانو
همانطور که می‌دانید درمان درد پس از تعویض مفصل زانو به علت آن بستگی دارد. اگر پس از تعویض مفصل زانو دچار درد مداوم هستید، مهم است که علت درد را بفهمید و درمان مناسب آن را پیش بگیرید. برای این کار ابتدا توصیه می‌کنم به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است با معاینه فیزیکی، آزمایشات تصویربرداری مانند MRI و آزمایش خون برای بررسی عفونت، علت درد شما را بررسی کند. اما اگر به هر دلیلی به پزشک خود دسترسی نداشتید، ادامه این مقاله می‌تواند به شما کمک کند تا مجموعه ای از علل مختلف این درد و راه های درمان هرکدام را بشناسید.
آیا درد پس از تعویض مفصل زانو طبیعی است؟
بله، درد پس از تعویض مفصل زانو کاملا طبیعی است. زانو ها بعد از مفاصل ران بزرگترین مفصل ها در بدن انسان هستند به همین دلیل عمل تعویض آنها عملی پیچیده و سخت است. پس در واقع، انتظار می‌رود که در چند روز اول پس از جراحی، درد شدیدی داشته باشید. اما این درد معمولاً با داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک قابل کنترل است و به تدریج در طول چند هفته کاهش می‌یابد. استفاده از محصولاتی همچون ارتز زانو نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
داروی مناسب کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو
انواع مختلفی از داروها برای کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو وجود دارد. به این نکته توجه داشته باشید که نوع دارویی که پزشک تجویز میکند به شدت درد و سابقه پزشکی شما بستگی دارد. از داروهای رایج که برای کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو استفاده می‌شوند میتوان به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی اشاره کرد. این داروها التهاب و درد را کاهش میدهند؛ به طور مثال ایبوپروفن،ناپروکسن،دیکلوفناک و… از نمونه های این دارو ها هستند.
علت درد پس از تعویض مفصل زانو
دلایل مختلفی می‌تواند برای ادامه دار شدن درد پس از تعویض مفصل زانو وجود داشته باشد. بعضی از شایع‌ترین علل عبارتند از:
مشکلات مربوط به جراحی
- عفونت: عفونت در محل مفصل مصنوعی می‌تواند باعث درد، قرمزی، تورم و تب شود.
- شل شدن پروتز: اگر پروتز شل شود، می‌تواند باعث درد و ناپایداری زانو شود.
- سایش و پارگی پروتز: با گذشت زمان، پروتز ممکن است ساییده و فرسوده شود و این امر می‌تواند منجر به درد و سفتی شود.
- آسیب به اعصاب: در حین جراحی، ممکن است به اعصاب اطراف زانو آسیب برسد. این امر می‌تواند باعث درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در زانو شود.
مشکلات مربوط به بهبودی
- فیزیوتراپی ناکافی: فیزیوتراپی برای کمک به بهبودی و بازگرداندن دامنه حرکت زانو بسیار مهم است. اگر به طور کامل فیزیوتراپی را انجام ندهید، ممکن است درد شما ادامه داشته باشد.
- اضافه وزن: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به زانو وارد کند و باعث درد شود.
عوارض تعویض مفصل زانو
تعویض مفصل زانو یک روش جراحی پرکاربرد برای افرادی است که به دلیل آرتروز شدید، آسیب‌های مفصلی یا ساییدگی زانو، دچار درد مزمن و محدودیت حرکتی شده‌اند. این جراحی در بسیاری از موارد موفقیت‌آمیز است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است با عوارضی همراه باشد. در ادامه به مهم‌ترین عوارض تعویض مفصل زانو اشاره می‌کنیم:
- عفونت مفصل مصنوعی
- تشکیل لخته‌های خونی (ترومبوز و آمبولی)
- درد مزمن و سفتی زانو
- شل شدن یا فرسودگی پروتز زانو
- واکنش آلرژیک به مواد پروتز
- دررفتگی مفصل مصنوعی
- درمان درد پس از تعویض مفصل زانو
درمان درد پس از تعویض مفصل زانو
برخی بیماران ممکن است پس از جراحی تعویض مفصل زانو، دچار درد و ناراحتی طولانی‌مدت شوند. این درد می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی از جمله التهاب، عفونت، سفتی مفصل یا مشکلات مکانیکی پروتز باشد. در ادامه، راهکارهای مؤثر برای کاهش و درمان درد پس از تعویض مفصل زانو را بررسی می‌کنیم.
دارو درمانی
همانطور که بالاتر گفته شد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند. در صورتی که مصرف این داروها جواب نداد مسکن های قوی تری مانند کدئین تجویز می‌شوند. همچنین تزریق داروهای بی حسی در مفصل زانو می‌تواند به طور موقت درد را کاهش دهد.
تمرینات حرکتی
با توجه به علت های متنوع راه های مختلفی برای درمان و کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو وجود دارد. به طور کلی پیاده روی های کوتاه مدت، در مسیر های کوتاه و همچنین انجام نرمش ها و ورزش های آرام کششی، می‌تواند تا حد زیادی به کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو کمک کند. به یاد داشته باشید که پس از انجام این حرکات و ورزش ها از کمپرس سرد در ناحیه زانو برای کاهش التهاب استفاده کنید. همچنین ماساژ آرام و اصولی در ناحیه زانو و پشت زانو می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی و شل کردن آنها کمک زیادی کند.
فیزیوتراپی
مراجعه به یک فیزیوتراپ و پیگیری جلسات فیزیوتراپی پس از جراحی نکته بسیار مهمی در بحث کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو میباشد. متخصص فیزیوتراپ به شما تمریناتی را برای تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود دامنه حرکت شما آموزش می دهد. این تمرینات به حفظ انعطاف پذیری مفصل و بهبود دامنه حرکت شما کمک میکند. همچنین در فیزیوتراپی از تحریک الکتریکی برای تسکین درد و کاهش التهاب استفاده می‌شود.
نکات قبل از خواب برای کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو
- داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید: مهم است که داروهای مسکن و ضد التهابی را که پزشک تجویز کرده است به طور مرتب و طبق دستور مصرف کنید. این کار به کنترل درد شما و خواب راحت‌تر کمک میکند.
- از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب خودداری کنید: کافئین و الکل می‌توانند خواب شما را مختل کرده و درد را بدتر کنند. شما برای کاهش درد پس از تعویض مفصل زانو به استراحت کافی نیاز دارید پس از مصرف آنها در چند ساعت قبل از خواب خودداری کنید.
- از خوابیدن روی شکم خودداری کنید: خوابیدن روی شکم می‌تواند فشار زیادی به زانو و کمر شما وارد کند و درد را بدتر کند.
- از بالش استفاده کنید: از بالش برای بالا نگه داشتن سر و شانه های خود و همچنین برای قرار دادن زیر زانو برای حمایت و تراز کردن استفاده کنید.
- محیط خواب خود را خنک و تاریک نگه دارید: دمای متعادل و تاریکی به شما کمک میکند تا راحت تر بخوابید.
- از تشک و بالش مناسب استفاده کنید: یک تشک و بالش مناسب می‌تواند به تراز کردن ستون فقرات شما و کاهش فشار روی زانو کمک کند.
- قبل از خواب، حمامِ گرم کنید: حمام گرم می‌تواند به شل شدن عضلات و کاهش درد شما کمک کند.
- تمرینات آرامش بخش را انجام دهید: قبل از خواب، تمرینات آرامش بخش مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب و خواب شما کمک کند.
- از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید: استفاده از کمپرس سرد یا گرم در ناحیه زانو می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
راه رفتن و فعالیت بعد از تعویض مفصل زانو
یکی از سوالات رایج پس از این نوع جراحی، چگونگی بازگشت به فعالیت‌های روزانه و ورزش است. در ادامه این مطلب، به شما راهکارهای مهم برای راه رفتن و انجام فعالیت‌ها پس از تعویض مفصل زانو را معرفی می‌کنیم تا بتوانید به بهبودی سریع‌تر دست یابید و از زندگی فعال و بدون درد لذت ببرید.
یکی از اصلی‌ترین مراحل پس از جراحی تعویض مفصل زانو، شروع به راه رفتن است. بازگشت به فعالیت‌های روزمره از جمله راه رفتن برای تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی مفصل جدید ضروری است. اما باید به نکاتی نیز توجه کنید از جمله مواردی که در ادامه گفته خواهد شد؛
راه رفتن در روزهای اولیه بعد از جراحی:
- شروع با کمک عصا یا واکر: در روزهای ابتدایی پس از جراحی، استفاده از عصا یا واکر برای حمایت و جلوگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به زانو ضروری است. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا تعادل خود را حفظ کرده و از ایجاد آسیب جلوگیری کنید.
- راه رفتن با قدم‌های کوتاه و کنترل شده: در ابتدا، باید از قدم‌های کوتاه و با حمایت کامل از زانو استفاده کنید. سرعت راه رفتن باید پایین باشد تا فشار اضافی به زانو وارد نشود.
راه رفتن در هفته‌های اول:
- افزایش تدریجی مسافت: با پیشرفت در روند بهبودی، می‌توانید به تدریج مسافت‌های بیشتری را راه بروید. این فرآیند باید تدریجی باشد تا مفصل زانو بتواند فشارهای بیشتر را تحمل کند.
- تمرینات تقویتی عضلات زانو: فیزیوتراپی و تمرینات خاص برای تقویت عضلات اطراف زانو به شما کمک میکند که زانو را به سرعت به وضعیت طبیعی برگردانید و از ضعف عضلانی جلوگیری کنید.
فعالیت‌های مناسب در ماه‌های ابتدایی:
- پیاده‌روی ملایم: پیاده‌روی یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای بهبود دامنه حرکتی مفصل جدید است. در ابتدا، پیاده‌روی باید در مسیرهای صاف و بدون مانع باشد و مدت زمان کوتاهی داشته باشد.
- شنا: شنا یکی از بهترین ورزش‌ها بعد از جراحی تعویض مفصل زانو است زیرا در آب فشار کمتری به مفصل وارد می‌شود و در عین حال به تقویت عضلات کمک میکند.
- دوچرخه‌سواری ثابت: استفاده از دوچرخه ثابت با مقاومت کم به تقویت عضلات ساق و ران و بهبود دامنه حرکتی زانو کمک میکند.
فعالیت‌های پیشرفته‌تر پس از چند ماه:
- پیاده‌روی طولانی‌تر: پس از گذشت چند ماه، می‌توانید پیاده‌روی طولانی‌تر را شروع کنید و مسافت‌های بیشتری را بدون درد بپیمایید.
- ورزش‌های سبک مانند یوگا و پیلاتس: این ورزش‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات مرکزی بدن کمک می‌کنند.
- دویدن آرام: پس از تایید پزشک، می‌توانید شروع به دویدن آرام کنید. اما باید توجه داشته باشید که این فعالیت‌ها باید به تدریج شروع شوند.
سوالات متداول
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- افزایش درد، قرمزی یا تورم
- تب
- لرز
- ترشح چرک از محل جراحی
- مشکل در حرکت دادن زانو
- درد شدید که با داروهای مسکن تجویز شده تسکین نمی‌یابد.
چه مدت طول می‌کشد تا درد پس از تعویض مفصل زانو از بین برود؟
در حالت عادی درد در طول چند هفته به تدریج کاهش می‌یابد.
چگونه می‌توانم درد پس از تعویض مفصل زانو را کنترل کنم؟
- مصرف داروهای مسکن تجویز شده
- استفاده از یخ
- بالا نگه داشتن زانو
- انجام تمرینات تقویتی
- کاهش وزن
