برای بررسی علل عفونت بعد از تعویض مفصل زانو ابتدا باید به طور مختصر با این عمل آشنا شویم.
جراحی تعویض مفصل زانو، که به آن آرتروپلاستی زانو نیز گفته می‌شود، نوعی عمل جراحی است که در آن سطح مفصلی آسیب دیده زانو با قطعات مصنوعی جایگزین می‌شود. این عمل می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو در افراد مبتلا به آرتروز شدید زانو کمک کند.
با این حال، مانند هر عمل جراحی، تعویض مفصل زانو نیز با خطرات و عوارضی همراه است. یکی از جدی‌ترین عوارض این عمل، عفونت است. عفونت بعد از تعویض مفصل زانو می‌تواند یک مشکل جدی باشد و در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند منجر به آسیب دائمی مفصل و از دست دادن پروتز شود.
عفونت بعد از عمل پروتز زانو
به طور کلی عفونت بعد از تعویض مفصل زانو یک عارضه نه چندان شایع اما در عین حال محتمل و البته جدی است. به هر دلیلی اگر بعد از تعویض مفصل زانو هر یک از علائم عفونت را تجربه کردید، مهم است که هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام عفونت می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی تر کمک کند. با درمان زودهنگام، بخش زیادی از عفونت بعد از تعویض مفصل زانو را می‌توان با موفقیت درمان کرد. چه بسا برخی از افراد ممکن است دچار عوارض بلندمدتی مانند درد، سفتی مفصل و مشکل در راه رفتن شوند.
درمان عفونت بعد از تعویض مفصل زانو
عموما عفونت بعد از تعویض مفصل زانو به دو دسته عفونت سطحی و عمیق تقسیم می‌شود. و برای درمان آن ها هم دو راه مختلف وجود دارد.
در حالت اول عفونت سطحی است و علائم آن در زمان کوتاهی بعد از بازگشت بیمار به منزل نمایان می‌شود. این نوع عفونت فقط در پوست و بافت های اطراف مفصل دیده می‌شود که اکثرا با مصرف دارو های آنتی بیوتیکی که پزشک تجویز می‌کند قابل کنترل و درمان است.
اما در حالت دوم عفونتِ بعد از تعویض مفصل زانو عمیق تر از آن است که با مصرف آنتی بیوتیک کاهش یابد. در این صورت با صلاحدید پزشک ممکن است جراحی مجدد لازم باشد که این جراحی شامل دو مرحله می‌شود:
در مرحله اول ابتدا پروتز اصلی و سپس بافت هایی که دچار عفونت شده اند، برداشته می‌شوند و محل عفونت با مواد ضدعفونی مخصوص شستشو داده می‌شود. سپس یک پروتز موقت (که سیمان مخصوص حاوی آنتی بیوتیک دارد) جای پروتز اصلی را می‌گیرد و بیمار برای مدتی تحت درمان با مصرف آنتی بیوتیک قرار می‌گیرد. پس از مدتی از بیمار آزمایش خون گرفته شده و در صورت عدم وجود عفونت جراحی وارد مرحله دوم می‌شود که در این مرحله پروتز موقت برداشته شده و با پروتز اصلی جایگزین می‌شود.
کاهش عفونت تعویض مفصل زانو
کاهش عفونت بعد از تعویض مفصل زانو شامل اقدامات قبل، حین و بعد از عمل است . این اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به این عارضه جدی را به طور قابل توجهی کم کنند.
اقدامات قبل از عمل
- غربالگری بیمار: شناسایی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، چاقی و نقص سیستم ایمنی که می‌توانند خطر عفونت بعد از تعویض مفصل زانو را افزایش دهند، و همچنین انجام آزمایشات لازم برای بررسی عفونت‌های احتمالی.
- مصرف آنتی‌بیوتیک: تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب قبل از عمل برای کاهش خطر عفونت در حین جراحی.
- آماده‌سازی پوست: شستشوی کامل بدن، به خصوص ناحیه اطراف زانو، با صابون آنتی‌باکتریال برای کاهش تعداد میکروب‌ها.
- حذف موهای زائد: تراشیدن موهای اطراف محل جراحی برای ایجاد فضایی تمیز و کاهش خطر ورود باکتری به زخم.
اقدامات بعد از عمل
- ادامه آنتی‌بیوتیک‌ها: تکمیل دوره آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده طبق دستور پزشک برای از بین بردن کامل هرگونه عفونت باقی‌مانده.
- مراقبت از زخم: شستشوی منظم زخم و تعویض پانسمان آن به طور مکرر و صحیح برای جلوگیری از ورود آلودگی.
با رعایت این اقدامات می‌توان خطر عفونت بعد از تعویض مفصل زانو را به طور قابل توجهی کاهش داد و به بهبودی موفق و نتایج بلندمدت مطلوب دست یافت. علاوه بر این‌ا انتخاب جراح باتجربه و متخصص در تعویض مفصل زانو که از پروتکل‌های دقیق پیشگیری از عفونت پیروی می‌کند، بسیار مهم است.
علائم عفونت تعویض مفصل زانو
اولین علامت عفونت بعد از تعویض مفصل زانو درد است. دردی که شدیدتر از درد معمول پس از جراحی است و به تدریج بدتر می‌شود. همچنین این درد همراه با تیر کشیدن یا ضربان‌دار احساس می‌شود. دردی که در هنگام استراحت یا در شب بدتر می‌شود هم، نشانه عفونت است.
قرمزی و تورم در اطراف زانو و گرمی پوست در ناحیه زانو که بیش از چند روز پس از جراحی ادامه دارد یا بدتر می‌شود، علامت بعدی عفونت بعد از عمل پروتز زانو است.
تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر و لرز هم در لیست علائم در نظر بگیرید و از کنار آن ها ساده عبور نکنید. علائم بعدی که می‌توان به آن ها اشاره کرد ترشح چرک یا مایع بدبو از زخم جراحی و قرمزی و درد در اطراف محل خروج ترشح است. همچنین مشکل در حرکت دادن زانو، کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو و احساس سفتی و خشکی در زانو نیز از نشانه های عفونت بعد از تعویض مفصل زانو هستند.
خستگی و ضعف، از دست دادن اشتها، حالت تهوع و استفراغ، گیجی و … از علائم عمومی این نوع عفونت هستند. تغییر رنگ پوست در اطراف زانو هم از علامت های عفونت بعد از جراحی زانو به شمار می‌رود.
توجه داشته باشید که مشاهده هر یک از این علائم، حتی اگر خفیف باشند، باید به عنوان یک هشدار جدی در نظر گرفته شود. در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام عفونت بعد از تعویض مفصل زانو برای جلوگیری از عوارض جدی تر مانند آسیب دائمی مفصل، از دست دادن پروتز و حتی خطر مرگ ضروری است.
سوالات متداول
چه عواملی خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهند؟
سن بالا، دیابت، چاقی، سیستم ایمنی ضعیف، مصرف سیگار، سابقه عفونت قبلی
چگونه می‌توان از عفونت بعد از تعویض مفصل زانو پیشگیری کرد؟
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قبل، حین و بعد از عمل، استفاده از تکنیک‌های جراحی استریل، حفظ بهداشت زخم.
عوارض عفونت بعد از تعویض مفصل زانو چیست؟
درد، سفتی مفصل، مشکل در راه رفتن، آسیب دائمی مفصل، از دست دادن پروتز، و حتی خطر مرگ.
